สเหตุกานํ ญาณวิปฺปยุตฺตานํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต สทฺธาสมฺปยุตฺตญาณวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สทฺธินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ สเหตุกานํ ญาณสมฺปยุตฺตานํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต สทฺธาสมฺปยุตฺตญาณสมฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ สทฺธินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ ปญฺญินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ
(ข) ยสฺส วา ปน ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส สทฺธินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ก) ยสฺส สทฺธินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยสฺส วา ปน มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส สทฺธินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
สจิตฺตกานํ อเหตุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต สทฺธาวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ สทฺธินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ สเหตุกานํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต สทฺธาสมฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มนินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ สทฺธินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ (สทฺธินฺทฺริยมูลกํ)
[194] (ก) ยสฺส ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยสฺส วา ปน มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
สจิตฺตกานํ ญาณวิปฺปยุตฺตานํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต ญาณวิปฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ ญาณสมฺปยุตฺตานํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต ญาณสมฺปยุตฺตจิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ มนินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ ปญฺญินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ (ปญฺญินฺทฺริยมูลกํ)
(ข) อนุโลมโอกาโส
[195] (ก) ยตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ โสตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยตฺถ วา ปน โสตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ก) ยตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
รูปาวจเร ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ ฆานินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ
(ข) ยตฺถ วา ปน ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ก) ยตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ อิตฺถินฺทฺริยํ…เป.… ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
รูปาวจเร ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ ปุริสินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ
(ข) ยตฺถ วา ปน ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ก) ยตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ชีวิตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยตฺถ วา ปน ชีวิตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
อสญฺญสตฺเต อรูเป ตตฺถ ชีวิตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ ปญฺจโวกาเร ตตฺถ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ
(ก) ยตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ โสมนสฺสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยตฺถ วา ปน โสมนสฺสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ก) ยตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ อุเปกฺขินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยตฺถ วา ปน อุเปกฺขินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
อรูเป ตตฺถ อุเปกฺขินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ ปญฺจโวกาเร ตตฺถ อุเปกฺขินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ
ยตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ สทฺธินฺทฺริยํ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํ…เป.… มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
ยตฺถ วา ปน มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
อรูเป ตตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ ปญฺจโวกาเร ตตฺถ มนินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ (จกฺขุนฺทฺริยมูลกํ)
[196] ยตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ อิตฺถินฺทฺริยํ…เป.… ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
ยตฺถ วา ปน ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ก) ยตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ชีวิตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยตฺถ วา ปน ชีวิตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
รูปาวจเร อรูปาวจเร ตตฺถ ชีวิตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ตตฺถ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ ฆานินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ
(ก) ยตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ โสมนสฺสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยตฺถ วา ปน โสมนสฺสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
รูปาวจเร ตตฺถ โสมนสฺสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ตตฺถ โสมนสฺสินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ ฆานินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ
(ก) ยตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ อุเปกฺขินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยตฺถ วา ปน อุเปกฺขินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
รูปาวจเร อรูปาวจเร ตตฺถ อุเปกฺขินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ตตฺถ อุเปกฺขินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ ฆานินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ
ยตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ สทฺธินฺทฺริยํ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํ…เป.… มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
ยตฺถ วา ปน มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
รูปาวจเร อรูปาวจเร ตตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ ฆานินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ตตฺถ มนินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ ฆานินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ (ฆานินฺทฺริยมูลกํ)
[197] (ก) ยตฺถ อิตฺถินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยตฺถ วา ปน ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ อิตฺถินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตา …เป.…ฯ
[198] (ก) ยตฺถ ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ชีวิตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยตฺถ วา ปน ชีวิตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
รูปาวจเร อรูปาวจเร ตตฺถ ชีวิตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ตตฺถ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ ปุริสินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ
(ก) ยตฺถ ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ โสมนสฺสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยตฺถ วา ปน โสมนสฺสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
รูปาวจเร ตตฺถ โสมนสฺสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ตตฺถ โสมนสฺสินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ ปุริสินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ
(ก) ยตฺถ ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ อุเปกฺขินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยตฺถ วา ปน อุเปกฺขินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
รูปาวจเร อรูปาวจเร ตตฺถ อุเปกฺขินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ตตฺถ อุเปกฺขินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ ปุริสินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ ยตฺถ ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ สทฺธินฺทฺริยํ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํ…เป.… มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
ยตฺถ วา ปน มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
รูปาวจเร อรูปาวจเร ตตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ ปุริสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ กามาวจเร ตตฺถ มนินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ ปุริสินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ (ปุริสินฺทฺริยมูลกํ)
[199] (ก) ยตฺถ ชีวิตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ โสมนสฺสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
อสญฺญสตฺเต ตตฺถ ชีวิตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ โสมนสฺสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ฯ จตุโวกาเร ปญฺจโวกาเร ตตฺถ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ โสมนสฺสินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ
(ข) ยตฺถ วา ปน โสมนสฺสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ชีวิตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
ยตฺถ ชีวิตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ อุเปกฺขินฺทฺริยํ…เป.… สทฺธินฺทฺริยํ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํ…เป.… มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
อสญฺญสตฺเต ตตฺถ ชีวิตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ ตตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ จตุโวกาเร ปญฺจโวกาเร ตตฺถ ชีวิตินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ มนินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ ยตฺถ วา ปน มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ชีวิตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ (ชีวิตินฺทฺริยมูลกํ)
[200] ยตฺถ โสมนสฺสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ อุเปกฺขินฺทฺริยํ…เป.… สทฺธินฺทฺริยํ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํ…เป.… มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
ยตฺถ วา ปน มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ โสมนสฺสินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ (โสมนสฺสินฺทฺริยมูลกํ)
[201] ยตฺถ อุเปกฺขินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ สทฺธินฺทฺริยํ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํ…เป.… มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
ยตฺถ วา ปน มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ อุเปกฺขินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ (อุเปกฺขินฺทฺริยมูลกํ)
[202] (ก) ยตฺถ สทฺธินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยตฺถ วา ปน ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ สทฺธินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ก) ยตฺถ สทฺธินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยตฺถ วา ปน มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ สทฺธินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ (สทฺธินฺทฺริยมูลกํ)
[203] (ก) ยตฺถ ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ
(ข) ยตฺถ วา ปน มนินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตตฺถ ปญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ (ปญฺญินฺทฺริยมูลกํ)
(ค) อนุโลมปุคฺคโลกาสา
[204] (ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ โสตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชตีติ?
สจกฺขุกานํ อโสตกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ โสตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติฯ สจกฺขุกานํ สโสตกานํ อุปปชฺชนฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขุนฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติ โสตินฺทฺริยญฺจ อุปฺปชฺชติฯ
